Από τα σημαντικότερα οφθαλμολογικά προβλήματα που μπορεί να παρουσιαστεί στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας είναι η αμβλυωπία ή το κοινώς λεγόμενο "τεμπέλικο μάτι".
Υπολογίζεται ότι περίπου το 5% του γενικού πληθυσμού πάσχει από κάποιο βαθμό αμβλυωπίας, δηλαδή από μειωμένη όραση στο ένα μάτι.
Η αμβλυωπία οφείλεται στη διαταραχή της φυσιολογικής ωρίμανσης των νευρώνων και των συνάψεων του εγκεφάλου που υπηρετούν τη λειτουργία της όρασης.
Βασικότερη αιτία γι΄αυτό είναι η ανισομετρωπία, δηλαδή η παρουσία διαφορετικού βαθμού διαθλαστικής ανωμαλίας ανάμεσα στα δύο μάτια, με αποτέλεσμα τη μη χρήση του ενός ή και ακόμα και των δύο ματιών, γεγονός που οδηγεί στο «τεμπέλιασμα» τους.
Η συχνότερη διαθλαστική ανωμαλία που μπορεί να προκαλέσει αμβλυωπία στα παιδιά είναι η υπερμετρωπία.
Ωστόσο μπορεί να προκληθεί και από διαφορές στο βαθμό της μυωπίας ή αστιγματισμού ανάμεσα στα μάτια.
Η αμβλυωπία μπορεί να αντιμετωπιστεί εάν διαγνωστεί νωρίς.
Επειδή η όραση αναπτύσσεται στα 8 πρώτα χρόνια της ζωής, αν η αμβλυωπία δεν αντιμετωπιστεί μέχρι την ηλικία των 6-9 ετών, τότε θα αποτελέσει μόνιμο πρόβλημα για την υπόλοιπη ζωή του ανθρώπου.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία, η αμβλυωπία θα πρέπει να διαγνωστεί γύρω στην ηλικία των τριών ετών, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί και να αποκατασταθεί η φυσιολογική όραση στο παιδί, πριν από την ηλικία των έξι ετών.
Για τον λόγο αυτό, κρίνεται απαραίτητος
ο παιδοφθαλμολογικός έλεγχος από την βρεφική ηλικία, ώστε ο παιδοφθαλμίατρος να μπορέσει να διαγνώσει και να αντιμετωπίσει τυχούσες δυσλειτουργίες.
Η αμβλυωπία δεν θα πρέπει να συγχέεται με τον στραβισμό ο οποίος είναι μία διαταραχή στην ευθυγράμμιση των ματιών, η οποία οφείλεται στην έλλειψη ισορροπίας των μυών που ελέγχουν την κίνησή τους.